Krzyż na nagrobku Bronisława Chromego

Gdzie: cmentarz Salwatorski

Oprowadza: Joanna Kulawinek

Bronisław Chromy zmarł 4 października 2017 roku w wieku 92 lat. Artysta został pochowany na cmentarzu Salwatorskim w pobliżu kaplicy grobowej. Sam nagrobek jest skromny, uwagę zwraca tylko charakterystyczna postać Chrystusa nawiązująca do krucyfiksu „Z życia do życia” z kościoła Arka Pana. Figura jest o wiele mniejsza niż w oryginale, ale postać Jezusa jest tak samo nienaturalnie wyciągnięta. Jego długie ręce wydają się obejmować cały świat. Przybity do krzyża, próbuje oderwać się od niego, co jest piękną metaforą przechodzenia „z życia do życia”. 

W tym miejscu spróbuj się zastanowić, jakim rzeźbiarzem był Chromy. Jerzy Madeyski w swojej książce Bronisław Chromy z 1968 roku pisze o nim tak: „Nie chciał też dla łatwej popularności rezygnować ze swych głównych założeń; chciał mówić o wszystkim, o licznych interesujących go sprawach” (s. 49); „Chromy lubi naturę i jest jej obserwatorem. Rejestruje ją więc i opowiada o niej” (s. 53); „Zaczął więc zbierać rzeczne otoczaki i montować z nich swe dzieła. Przypadkowi nadawał celowość, obiektom bezdusznym i banalnym nadawał sens i wymowę. Nie było to odkrycie, sama technika jest znana od dawna. Za każdym razem jednak odkryciem staje się dostrzeżenie piękna i przydatności, podobieństwa i możliwego do wydobycia wyrazu właśnie przy pomocy środków najprostszych” (s. 56). 

Bronisław Chromy był artystą utalentowanym i pracowitym, o czym świadczy liczba zrealizowanych przez niego, bardzo różnorodnych projektów. Jako chłopiec z biednej rodziny musiał pokonywać liczne przeszkody, co wymagało dużej determinacji. Lubił przebywać blisko natury, jego ukochane miejsce to Las Wolski i okolice, potrafił barwnie opowiadać o swoich pomysłach, życiu i pracach. O samym sobie napisał: „Wykuwam swoje marzenia w kamieniu”. Podążając śladem jego rzeźb, poznajemy więc jego marzenia. 

Użyte cytaty pochodzą z książeczki Jerzego Madeyskiego Bronisław Chromy, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1968